Akademia Sztuk Pięknych rozpoczyna nowy rok akademicki 2023/2024 w dniu 2 października. Uroczysta inauguracja roku akademickiego połączona będzie z wernisażem wystawy Stelarc. Hacking the Human oraz wręczeniem honorowego tytułu doktora honoris causa Stelarcowi.
W programie uroczystości:
godz. 17.30
Wernisaż wystawy STELARC. HACKING THE HUMAN, Galeria ASP
godz. 18.00
Inauguracja roku akademickiego 2023/2024, połączona z nadaniem tytułu doktora honoris causa, Aula ASP
- wystąpienie JM Rektora prof. dr. hab. Andrzeja Bednarczyka,
- QUOD BONUM, FELIX, FAUSTUM, FORTUNATUMQUE SIT, czyli uroczyste otwarcie roku akademickiego,
- wystąpienie przedstawiciela studentów,
- uroczysta immatrykulacja studentów I roku,
- laudacja promotora doktoratu honoris causa, prof. dr. hab. Artura Tajbera,
- wręczenie dyplomu doktora honoris causa,
- BECOMING OTHER: SKIN, STEEL AND CIRCUITRY – wystąpienie doktora honoris causa Stelarca
Stelarc - jest artystą performance, który bada i wzmacnia swoje ciało przy pomocy zaawansowanych technologii oraz eksperymentuje z alternatywnymi architekturami anatomicznymi. Występował z Third Hand (Trzecia Ręka), Stomach Sculpture (Rzeźba Żołądka) oraz Exosceleton (Egzoszkielet), sześcionożnym robotem kroczącym. W internetowych performance’ach Fractal Flesh, Ping Body i Parasite badał mimowolną, zdalną i zdalnie sterowaną choreografię ciała przy użyciu elektrycznej stymulacji mięśni. Stelarc operacyjnie wszczepił w swoje ciało komórki macierzyste, kształtując w ten sposób na swoim przedramieniu ucho, które uzyskało elektroniczne wsparcie i dostęp do internetu. Wśród ostatnich wystąpień twórcy znajdziemy ReWired/ReMixed, polegające na przekazywaniu funkcji zmysłów i dzieleniu się doznaniami. Artysta uzyskał liczne tytuły honorowe uczelni wyższych na całym świecie; w 1996 r. został honorowym profesorem sztuki i robotyki na Uniwersytecie Carnegie Mellon, w 2002 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Monzash, w 2010 r. otrzymał nagrodę Ars Electronica Hybrid Arts Prize, w 2015 r. nagrodę Australia Council’s Emerging and Experimental Arts Award, w 2016 r. uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jońskiego na Korfu. W 2023 r. Senat Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie przyznał mu tytuł doktora honoris causa. Twórczość Stelarca jest reprezentowana przez Scott Livesey Galleries, Melbourne.
Uroczystość będzie tłumaczona na Polski Język Migowy.
Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie podpisała umowy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczące udzielenia dotacji celowych na sfinansowanie wydatków kwalifikowanych i niekwalifikowanych, w związku z realizacją projektów termomodernizacyjnych w ramach POIS 2014-2020.
Łączna wysokość uzyskanej dotacji wynosi 1 200 000 zł, współfinansowanie w ramach poszczególnych projektów realizowanych przez ASP przedstawia się następująco:
1. Projekt "Kompleksowa termomodernizacja budynków Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie - pl. Matejki 13, ul. Smoleńsk 9, ul. Karmelicka 16" współfinansowany ze środków UE - Funduszu Spójności:
- dotacja celowa MKiDN w wysokości 350 000 zł na sfinansowanie wydatków kwalifikowanych inwestycyjnych (wkład własny) oraz
- dotacja celowa MKiDN w wysokości 250 000 zł na sfinansowanie wydatków niekwalifikowanych inwestycyjnych.
2. Projekt "Kompleksowa termomodernizacja budynku Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie przy ul. Syrokomli 21" współfinansowany ze środków UE - Funduszu Spójności:
- dotacja celowa MKiDN w wysokości 550 000 zł na sfinansowanie wydatków kwalifikowanych inwestycyjnych (wkład własny) oraz
- dotacja celowa MKiDN w wysokości 50 000 zł na sfinansowanie wydatków niekwalifikowanych inwestycyjnych.
Projekt artystyczno-badawczy jest kontynuacją twórczych rozważań wokół szeroko rozumianej praktyki rysunku współczesnego, którego przestrzenią istnienia nie jest tylko płaszczyzna (przestrzeń 2D) ale także intrygujące, śmiałe a czasem uzurpatorskie „rozpychanie się” ku wymiarowi trzeciemu (3D), do niedawna wyłącznie zarezerwowanemu rzeźbie.
Poczynania takie są już praktyką rozeznaną, jednakże wciąż poddawaną dyskusji i podlegającą wartościowaniu wobec pierwotnych, prymarnych cech graphein, imago, disegno... Tym, co zaintrygowało a zarazem pobudziło do zainicjowania i prowadzenia projektu jest przekonanie, że współczesne rozumienie praktyki rysunkowej jest doskonałą zdolnością równoprawnego wyrażania idei, rejestrowania, notowania ale zarazem definiowania i precyzowania twórczego zamysłu. Autonomia rysunku współczesnego, jego elastycznośća zarazem niebywała wieloaspektowość, zdaje się być zarówno energią inicjującą oraz motywatorem rozwijającym inne aktywności w obrębie sztuk wizualnych ale posiada niezaprzeczalny potencjał samodzielnego głosu. Nierzadko bywa swoistym „zaworem bezpieczeństwa”, pozwalającym na twórczy zwrot, odbicie się od mozolnych, długodystansowych praktyk „zasadniczych”...Aktywność rysunkowa, niemalże intuicyjnie wywodząca się z płaszczyzny i tworząca z niąwięzi jakoby naturalne, swoją otwartością ekspresyjno-warsztatową kusi zarazem do penetrowania przestrzeni trzeciego wymiaru. Niejednokrotnie dosłownie „zarysowując”konstruowane wielopłaszczyznowe obiekty stwarza zarazem nowe relacje zawiązujące kolejne przestrzenne konotacje. Tu często prowokuje, wdzierając się w przyrodzoną dotąd wyłącznie rzeźbie rzeczywistość „pełni wymiaru”. Takie zapędy, obok oczywistego pobudzania wyobraźni i niezaprzeczalnej ekspansji, generują zarazem szef pytań czy wątpliwości wokół istoty rysunku. Zatem jaki jest, czym był a jaki być powinien i na co mu pozwolimy? Pytania te z pewnością pozostają wciąż (i pozostaną z pewnością) aktualne.
kuratorzy: prof. Jan Tutajdr Dobiesław Gała
Uczestnicy projektu artystyczno-badawczego:
prof. dr hab. Andrzej Bednarczyk – ASP Kraków
prof. dr hab. Jan Tutaj – ASP Kraków
dr Dobiesław Gała – ASP Kraków
prof. Piotr Korzeniowski – ASP Kraków
dr Kamil Stańczak – Lublin
dr hab. Mariusz Gajewski prof. uczelni – ASP Warszawa
dr Katarzyna Miller – ASP Łódź
dr hab. Joanna Trzcińska – ASP Łódź
dr Michał Rybiński – ASP Łódź
dr Przemysław Druszcz – ASP Łódź
prof. Tomasz Myjak – ASP Warszawa
prof. dr hab. Artur Krajewski – ASP Warszawa
dr hab. Rafał Pytel prof. uczelni – ASP Kraków
dr Janusz Janczy – ASP Kraków
dr Bartłomiej Węgrzyn – ASP Kraków
dr Jacek Dudek – ASP Kraków
dr Krzesimir Wiater – ASP Kraków
prof. Mariusz Białecki – ASP Gdańsk
Andrzej Dromert – ASP Kraków
dr Tomasz Kawełczyk – ASP Łódź
Wernisaż wystawy odbył się w niedzielę, 24 września 2023 r., na godz. 16.00 w siedzibie głównej Muzeum Kresów w Lubaczowie. Wystawa trwać będzie do końca listopada.
Ekspozycja towarzyszy wystawie "XI Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego Lubaczów 2023. Pamięci dr Bożeny Kowalskiej (1930–2023)".
Dokładnie 150 lat temu, 30 sierpnia 1873 roku, Jan Matejko objął stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie. Zapraszamy do lektury tekstu dr. Michała Pilikowskiego, ukazującego niezwykle ważne dwie dekady historii dzisiejszej Akademii Sztuk Pięknych.
Państwa uwadze polecamy także odwiedziny w Muzeum ASP oraz obejrzenie wystawy „W Szkole Sztuk Pięknych Jana Matejki”.
Jan Matejko. Twórca nowoczesnej Akademii
Jak to się stało, że Jan Matejko, który urodził się dwadzieścia lat po założeniu Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, nazywany bywa czasami (a nawet całkiem często…) jej twórcą, a Akademia określana jest mianem Akademii Matejkowskiej?
W największym skrócie historia Akademii dzieli się na dwa okresy: od roku 1818 do 1873 i od 1873 do dzisiaj. W trakcie pierwszych 55 lat swego istnienia Akademia włączona była w ramy organizacyjne innych uczelni i zajmowała budynki wskazane jej przez instytucje zwierzchnie. Od 1873 roku następuje okres nowoczesny (współczesny w szerokim znaczeniu tego słowa). Jan Matejko jest twórcą Akademii (działającej ówcześnie jako Szkoła Sztuk Pięknych), która wyzwolona od podległości innym instytucjom edukacyjnym sama rządzi się we własnym gmachu, wybudowanym z jego inicjatywy w latach 1878-1879 (według projektu Macieja Moraczewskiego). Reformy Juliana Fałata, które doprowadziły do przyznania Szkole Sztuk Pięknych statusu Akademii w 1900 roku, traktować należy jako kontynuację tej dynamiki, którą nadał uczelni Jan Matejko.
Zanim jednak Matejko przystąpił do kształtowania Akademii, ona ukształtowała jego. Przyszły patron uczelni studiował w Szkole Rysunku i Malarstwa (poprzedniczce Szkoły Sztuk Pięknych) w latach 1851-1858. Najpierw znalazł się w pracowni Wojciecha Kornelego Stattlera, a następnie u Władysława Łuszczkiewicza. Największą rolę w artystycznej edukacji Matejki odegrał drugi z wymienionych profesorów. Łuszczkiewicz wprowadzał Matejkę w tajniki malarstwa i rysunku, a także uczył go perspektywy, anatomii, historii powszechnej i dziejów Polski. Idąc za przykładem Łuszczkiewicza, prekursora malarstwa historycznego w Polsce, Matejko sam zaczął tworzyć w tej konwencji.
Portret Władysława Łuszczkiewicza z Albumu Józefa Majera; Zbiory Specjalne, Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie
Wtedy to wykuwała się jego autorska koncepcja historii. Przeszłość zyskiwała dopełnienie w teraźniejszości. Powstanie styczniowe z lat 1863-1864 umożliwiło Matejce obserwowanie na własne oczy tego, co było konsekwencją wcześniejszych zaniedbań. Czy transportowanie broni do powstańczego oddziału w marcu 1863 roku i złożenie znacznej sumy pieniędzy na potrzeby powstania były podyktowane wiarą w powodzenie wyzwoleńczego zrywu? Z pewnością artysta miał ogromny szacunek dla powstańców jako dla tych, którzy zapisywali (często własną krwią…) kolejny rozdział narodowego dramatu. Matejko coraz wyraźniej widział, że jego rola polegać będzie na przedstawianiu wielkich scen z przeszłości, które można było przecież rozegrać lepiej, nie doprowadzając do tak opłakanego finału. To głębsze zrozumienie ciągłości dziejowych zjawisk i ich wzajemnego powiązania przełożone na język malarski zadecydować miało już niebawem o odrębności Matejki na tle historycznych malarzy epoki.
Powstanie styczniowe zakończyło się klęską. Myśl o odrodzeniu państwowości polskiej należało odłożyć na bliżej niesprecyzowaną przyszłość. Warunki bytowania pod zaborczą władzą austriacką stawały się tymczasem coraz lepsze, szczególnie w porównaniu z ziemiami podporządkowanymi Rosji czy Prusom. W 1867 roku absolutystyczna Austria przekształciła się w konstytucyjne Austro-Węgry, a poszczególne prowincje austriackiej części monarchii habsburskiej otrzymały autonomię. Także Galicja. Duże znaczenie uzyskały władze prowincji rezydujące we Lwowie: Namiestnik reprezentujący cesarza, Sejm Krajowy i lokalny rząd zwany Wydziałem Krajowym. Korzystne przeobrażenia polityczne nie ominęły także Krakowa. Na mocy nowego statutu utworzono samorząd miejski, którego kompetencje były rozleglejsze od tych, jakimi władze Krakowa cieszyły się kiedykolwiek w niepodległej już Polsce. Powołano radę miejską, która miała dokonać wyboru prezydenta Krakowa. Został nim Józef Dietl, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Sukcesy te Galicja zawdzięczała ugodowości względem cesarza Franciszka Józefa. Do takiej postawy zachęcali mieszkańców Galicji politycy, którzy odgrywali wiodącą rolę w lokalnych władzach, oraz intelektualiści, nadający ton debacie publicznej (m.in. Stanisław Tarnowski, Józef Szujski, Michał Bobrzyński). Konserwatyści galicyjscy, zwani „stańczykami” (od Teki Stańczyka – swego manifestu politycznego z 1869 roku) nie rezygnowali z dążeń do niepodległości, lecz uważali, że na razie nie ma warunków, by o tę niepodległość skutecznie się upominać: póki co trzeba jak najlepiej urządzić się w swym „udzielnym księstwie”. Również instytucje zyskiwały autonomię w autonomicznym Krakowie, a jeżeli u ich steru stawali ludzie umiejący wykorzystać sprzyjającą koniunkturę wówczas efekt był znakomity. W takim odcinku dziejowego serialu przyszło występować Janowi Matejce i kierowanej przez niego uczelni.
Po opuszczeniu szkoły Matejko w szybkim tempie stawał się uznanym malarzem. Pomiędzy Stańczykiem (1862), Kazaniem Skargi (1864), Rejtanem – Upadkiem Polski (1866) a Batorym pod Pskowem (1872) i Astronomem Kopernikiem (1873) była Unia lubelska, z którą we wrześniu 1869 roku artysta wybrał się do Lwowa, gdzie ufundował dwa stypendia dla młodych mieszkańców miasta, chcących podjąć studia w krakowskiej Szkole Rysunku i Malarstwa: jedno dla Polaka, drugie dla Rusina (dla Ukraińca – powiedzielibyśmy dzisiaj).
Międzynarodowa sława Jana Matejki zataczała coraz szersze kręgi. W marcu 1873 roku Czesi zaoferowali mu posadę dyrektora w otwieranej właśnie w Pradze Akademii Sztuk Pięknych. Matejko odmówił, uzasadniając w liście z 17 maja 1873 roku: „Przyjaźń dla Czech mieć mogę, tak jak ją mam dziś serdeczną, ale ziemi mojej Polsce miłość ma należy”. Piękne wyznanie, zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę fakt, iż ojcem malarza był rodowity Czech, a matka pochodziła z dopiero od niedawna spolszczonej rodziny niemieckiej.
Autoportret, 1892; Muzeum Narodowe w Warszawie
Podróże po Europie w pogoni za sukcesem materialnym nie leżały w naturze Matejki (choć jego obrazy, znajdujące nabywców w najwyższych sferach, regularnie nagradzane były w europejskich stolicach). Wolał Kraków z jego historią i jego zabytkami. Poproszony o objęcie stanowiska dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie – nie odmówił. Oficjalną nominację otrzymał 30 sierpnia 1873 roku, o czym zadecydował sam cesarz Franciszek Józef.
Jan Matejko stał na czele Szkoły Sztuk Pięknych przez dwadzieścia lat (1873-1893). Kierując swą mistrzowską pracownią (zwaną „majsterszulą”) pozostał wierny swoim ideałom: „Sztuka jest obecnie dla nas pewnego rodzaju orężem w ręku; oddzielać sztuki od miłości ojczyzny nie wolno!” – mówił na inaugurację roku szkolnego 1882/1883. Nauk tych słuchali przyszli koryfeusze Młodej Polski, a w głównych wątkach twórczości Jacka Malczewskiego i Stanisława Wyspiańskiego odnaleźć można przecież nawiązania do wizji mistrza… Z Akademii Matejko nie odszedł już nigdy. W 1979 roku oficjalnie stał się patronem uczelni.
Jan Sobieski pod Wiedniem (Zwycięstwo pod Wiedniem), 1882-83; Muzea Watykańskie
Bez Matejki nie da się opowiedzieć historii – nie tylko Akademii, ale także i Polski. W „Sali Sobieski”, znajdującej się w Muzeach Watykańskich (ponad sześć milionów zwiedzających rocznie!) bezpośrednio przed Stanzami Rafaela i Kaplicą Sykstyńską, przewodnicy z całego świata opowiadając o monumentalnym obrazie Sobieski pod Wiedniem podkreślają, iż autorem tego dzieła jest „rector of Academy of Fine Arts in Cracow”.
dr Michał Pilikowski
20–21 września 2023 roku podczas Targów Packaging Innovations oraz Krakow International Interior&Architecture Fair — odbędzie się wystawa "WFP w Wiedniu*", prezentująca wybrane projekty powstałe na Wydziale Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie. Dzięki uprzejmości EXPO Kraków w sali Wiedeń będzie można zobaczyć realizacje studentów z ostatnich kilku lat ze szczególnym uwzględnieniem opakowań oraz elementów wyposażenia wnętrz. Kilkadziesiąt eksponatów zgromadzonych na wystawie prezentuje innowacyjne rozwiązania w dziedzinie wzornictwa.
Od powstania wydziału, w 1964 roku, mury uczelni opuściło już ponad 1100 absolwentów kierunku wzornictwa. W ciągu niemal 60 lat kształcenie projektantów zmieniało się — tak jak technologie, narzędzia, czynniki ekonomiczne oraz szeroko pojęte warunki życia na ziemi. I choć niezmiennie w centrum zainteresowania projektanta pozostaje człowiek i wszystko co go otacza, to zmienił się kontekst.
Młodzi projektanci odpowiadając na potrzeby człowieka patrzą szerzej na poprawę warunków jego życia. Cel ten realizują poprzez odpowiedzialne i zrównoważone projektowanie nie tylko dobrze funkcjonujących przedmiotów. Dzięki projektowaniu, które zwraca uwagę na wykorzystywane materiały, obciążenie dla środowiska generowane w produkcji oraz ograniczenie nadmiaru powstających dóbr, będziemy mogli żyć w stabilnym i bezpiecznym świecie – to jest realna odpowiedz na potrzeby współczesnego człowieka.
Wystawa "WFP w Wiedniu*" to realizacje projektów studentów Wydziału Form Przemysłowych z ostatnich kilku lat. Tematyka prac skupia się na dwóch obszarach. Pierwszy to projekty opakowań, które odpowiadają nie tylko na potrzeby producentów, ale mierzą się też z problematyką ochrony środowiska. Drugi obszar tematyczny związany z życiem codziennym reprezentowany jest między innymi przez projekty mebli i ceramiki. Prezentowane prace odzwierciedlają zainteresowania studentów, ale też wiele mówią o ich wrażliwości na wyzwania współczesnego świata.
Kuratorzy wystawy:
- Monika Wojtaszek-Dziadusz
- Sonia Furmanek
- Bożydar Tobiasz
Wystawę można oglądać od 20 do 21 września, w sali Wiedeń Expo Kraków, ul. Galicyjska 9
Obecność Wydziału Form Przemysłowych wzbogaci ponadto wykład dr hab. Moniki Wojtaszek-Dziadusz, którego temat obejmie zagadnienia z zakresu projektowania opakowań, włączając w to autorskie innowacyjne rozwiązania oraz te zaproponowane przez studentów.
20 września 2023, 11:00 – 11:30
Scena Główna, Hala Wisła
Zachęcamy do zarejestrowania się tutaj oraz zapoznania się i skorzystania z oferty wykładów i spotkań oraz propozycji targowych.
*Wiedeń to nawa sali, w której odbędzie się wystawa
